Tiếp cận tài chính xanh, doanh nghiệp vẫn chưa biết bắt đầu từ đâu

Anh Nhi

23/11/2023

Dù tài chính xanh là kênh dẫn vốn quan trọng cho doanh nghiệp hướng tới phát triển bền vững nhưng đa số doanh nghiệp chưa nắm được các thông tin liên quan đến chuyển đổi xanh và không biết biết “bắt đầu từ đâu”…

Phiên thảo luận về tài chính xanh tại Diễn đàn thường niên lần thứ 6 về quản trị công ty năm 2023 (AF6).

Chia sẻ tại Diễn đàn thường niên lần thứ 6 về quản trị công ty năm 2023 (AF6) ngày 17/11, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban IV, cho biết đa phần doanh nghiệp vẫn chưa nắm được các thông tin liên quan đến chuyển đổi xanh.

“Trong gần hai năm qua, nhóm các doanh nghiệp đã xác định chiến lược và có mô hình chuyển đổi xanh là rất ít. Còn lại phần lớn công ty đang trong tình trạng lo âu, không biết bắt đầu từ đâu”, bà Thủy nêu thực tế.

VIỆT NAM CẦN 368 TỶ USD ĐỂ THEO ĐUỔI TĂNG TRƯỞNG XANH

Theo ông Darryl James Dong, Kinh tế trưởng, Tổ chức Tài chính Quốc tế IFC tại Việt Nam, ước tính của IFC cho thấy để đạt được mục tiêu kép là thu nhập cao và trung hòa carbon, Việt Nam cần đầu tư 6,8% GDP mỗi năm từ nay đến năm 2040. Con số này tương đương 368 tỷ USD, theo giá trị hiện tại, cho phát triển, thích ứng, và giảm nhẹ. Trong đó, một nửa khoản đầu tư này dự kiến sẽ do khu vực tư nhân gánh vác.

Để tài trợ cho một tương lai ít carbon như vậy, Việt Nam cần huy động mọi nguồn vốn sẵn có và triển khai các công cụ tài chính sáng tạo nhất của thị trường, bao gồm trái phiếu xanh, và trái phiếu liên kết bền vững, vốn đầu tư thông minh về khí hậu, và các công cụ trung gian.

“Quản trị môi trường, xã hội và khí hậu theo thông lệ tốt nhất chính là đồng tiền quốc tế để thu hút nguồn vốn đó. Nếu chúng ta có thể thay đổi một công ty, chúng ta có thể thay đổi một cộng đồng và nếu chúng ta thay đổi cộng đồng thì chúng ta có thể thay đổi thế giới để trở nên tốt đẹp hơn”, ông Darryl James Dong nói.

Chia sẻ thêm về quản trị công ty theo mô hình quản trị E&S (môi trường, xã hội), bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Viện Thành viên Hội đồng quản trị Việt Nam (VIOD) cho biết hiện nay khả năng hấp dẫn được các nguồn tài chính xanh đến từ các quỹ đầu tư tư nhân nước ngoài đang ở mức độ hạn chế do các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa theo những thông lệ quản trị xanh. Do đó, các doanh nghiệp cần cần chủ động thực hành quản trị xanh, hướng tới việc tạo ra các sản phẩm có tác động đến xã hội cũng như môi trường.

“Hiện nay, các quỹ đầu tư quốc tế sẵn sàng đầu tư khoảng 15,7 tỷ USD trong 10 năm tới cho các dự án chuyển đổi xanh. Vấn đề là Việt Nam có hấp dẫn được nguồn vốn đó hay không, điều này còn tùy thuộc vào từng doanh nghiệp”, bà Thanh nhấn mạnh.

SỚM BAN HÀNH BỘ TIÊU CHÍ CHO TÍN DỤNG “XANH”

Từ góc độ doanh nghiệp, bà Thủy cho biết ở một số doanh nghiệp đã tiếp cận thành công nguồn tín dụng xanh từ các định chế tài chính quốc tế, lãnh đạo doanh nghiệp rất linh hoạt đổi mới tư duy, chủ động tìm kiếm các nguồn tài chính xanh trên thị trường.

Đại diện VIOD trao chứng nhận cho một số Hội đồng quản trị.

Hay nói một cách khác, để tiếp cận nguồn vốn xanh, doanh nghiệp cần phải “xanh từ trong quản trị”. Điều này nghĩa là doanh nghiệp, đặc biệt là người lãnh đạo doanh nghiệp, Hội đồng quản trị doanh nghiệp – những người đưa ra định hướng chiến lược, phải xác định cơ hội và thách thức về tài chính xanh, xây dựng chiến lược trong việc xanh hóa hoạt động kinh doanh, đổi mới công nghệ theo hướng xanh và tăng cương trách nhiệm với môi trường và xã hội…

“Khi đáp ứng được các điều kiện về doanh nghiệp xanh, doanh nghiệp sẽ được vay vốn với lãi suất rẻ hơn thị trường từ 0,5-2%/năm; đồng thời, ngân hàng sẽ phối hợp với các định chế tài chính để cho vay lại với lãi suất ưu đãi tuỳ theo từng ngành nghề và đối tác của ngân hàng. Ngân hàng chỉ giữ lại một phần nhỏ chênh lệch đủ bù đắp cho rủi ro, không cho vay vì mục tiêu lợi nhuận”, ông Phạm Như Ánh, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) chia sẻ.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo MB, không chỉ doanh nghiệp gặp khó mà bản thân ngân hàng cũng đang đối mặt với nhiều vấn đề. Đó là danh mục phân loại xanh quốc gia vẫn chưa có khung pháp lý nên các ngân hàng thiếu cơ sở cho huy động vốn và cấp tín dụng xanh. Vì vậy, MB đang tạm lấy tiêu chuẩn ESG là cắt giảm khí phát thải nhà kính từ 20% trở lên; đồng thời áp dụng tiêu chuẩn trong các ngành nghề, lĩnh vực hoạt động nhằm đánh giá doanh nghiệp xanh để cấp tín dụng xanh.

Theo đó,, ông Ánh kiến nghị Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan quản lý tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, nhanh chóng ban hành hướng dẫn phát triển ngân hàng xanh và tiêu chí phân loại xanh, có tính tới sự phù hợp với các tiêu chuẩn thực hành tốt (GAP) để các tổ chức tín dụng có thể áp dụng cho vay các dự án xanh phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế…

Bên cạnh đó, với “room” tín dụng cấp hàng năm, Ngân hàng Nhà nước cần xem xét tiêu chí tăng thêm tỷ lệ tăng trưởng, cấp tín dụng đối với các ngân hàng có tỷ trọng cấp cho lĩnh vực tín dụng xanh ở mức cao, nhằm khuyến khích các ngân hàng chuyển dịch cơ cấu, tạo danh mục tín dụng xanh, tín dụng bền vững.