Trung Quốc cam kết hạn chế “mở rộng” ngành công nghiệp xe điện

Xin Guobin, Thứ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin, cuối tuần qua cho biết nhu cầu tiêu dùng bên ngoài “không đủ” và Bắc Kinh sẽ thực hiện “các biện pháp mạnh mẽ” để giải quyết việc một số chính quyền và doanh nghiệp địa phương xây dựng các dự án xe điện mới một cách “mù quáng”.

Những bình luận này được đưa ra trong bối cảnh ngành công nghiệp xe điện, một trong số ít điểm sáng kinh tế của Trung Quốc, đã bị đẩy vào cuộc chiến thương mại giữa Bắc Kinh và phương Tây.

Vào tháng 9, EU đã tiến hành một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với ngành xe điện của Trung Quốc, làm nổi bật những lo ngại rằng các công ty Trung Quốc gây ra mối đe dọa hiện hữu đối với các nhà sản xuất ô tô của Đức, Pháp và Ý, những quốc gia đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với hàng nhập khẩu công nghệ cao, chi phí thấp.

Trong tháng này, Bắc Kinh đã đáp trả bằng một cuộc điều tra về việc bán rượu cognac của Pháp sang Trung Quốc.

Cuộc điều tra của EU diễn ra sau những phàn nàn rằng các khoản trợ cấp khổng lồ và hoạt động cho vay ngân hàng từ Bắc Kinh đã củng cố sự mở rộng của các nhà sản xuất Trung Quốc.

Các công ty châu Âu lo ngại rằng Trung Quốc đang xây dựng các nhà máy xe điện vượt xa mức cần thiết để đáp ứng nhu cầu trong nước, theo mô hình được thấy trong sản xuất thép, nhôm và tấm pin mặt trời, những lĩnh vực mà Trung Quốc đã hạn chế cạnh tranh trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, Xin cũng chỉ trích “các hành vi bảo hộ” của nước ngoài và “lạm dụng” các cơ chế tranh chấp thương mại, lặp lại những bình luận trước đó từ Bắc Kinh về cuộc điều tra xe điện của Brussels và các hạn chế sâu rộng của Mỹ đối với xe điện và pin do Trung Quốc sản xuất.

Năm ngoái, Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản để trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới, phần lớn nhờ vào doanh số bán xe động cơ đốt trong sang Nga và ở mức độ thấp hơn là doanh số bán xe điện của Trung Quốc sang các khu vực châu Á và châu Âu. Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc tăng hơn 60% lên gần 5 triệu xe.

Tuy nhiên, Bắc Kinh không công bố bất kỳ biện pháp mới nào nhằm kiềm chế việc giảm giá đã bao trùm ngành ô tô kể từ cuối năm 2022.

Trong khi các nhà sản xuất ô tô nước ngoài chậm chuyển đổi sang xe điện bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi sự cạnh tranh khốc liệt ở Trung Quốc, thì nhiều công ty địa phương cũng đang phải vật lộn để cạnh tranh.

Louis Gave, một chuyên gia của Gavekal Research, nhận định: “Mối lo ngại lớn nhất là thị trường xe điện đã nhanh chóng trở nên bão hòa và một cuộc chiến giá cả khốc liệt sắp xảy ra. Giờ đây, các nhà sản xuất ô tô đã sẵn sàng tiếp cận nguồn tín dụng ngân hàng hào phóng, con đường ít gặp trở ngại nhất là cố gắng giành thị phần và loại bỏ sự cạnh tranh bằng cách giảm giá và tỷ suất lợi nhuận”.

Khoảng 1/4 số xe điện bán ra ở châu Âu là đến từ Trung Quốc đại lục, một phần là do các lô hàng từ Tesla, BYD và Polestar. Renault, BMW và Volvo Cars cũng sản xuất một số mẫu xe ở Trung Quốc để bán ở châu Âu.

Fitch Ratings thông tin vào tháng 11, doanh số bán xe điện ở Trung Quốc đại lục dự kiến sẽ tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái, chậm lại so với mức tăng 30% dự kiến vào năm 2023.

Trung Quốc cũng là thị trường ô tô và xe điện lớn nhất thế giới, với doanh số bán ô tô chạy bằng pin chiếm khoảng 60% tổng doanh số toàn cầu. Tuy nhiên, chỉ một số ít như BYD và Li Auto, đối thủ trực tiếp của Tesla ở Trung Quốc đại lục, có lãi.

Việc ra mắt ô tô mới của những công ty mới như nhà cung cấp điện thoại thông minh Xiaomi và gã khổng lồ công cụ tìm kiếm Baidu cũng gây ra mối đe dọa cho những người chơi hiện tại, vì phương tiện thông minh của họ làm thu hút sự quan tâm của những người lái xe trẻ ở Đại lục.

Một đợt giảm giá mới đang có hiệu lực, với những công ty hàng đầu như BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới và Xpeng đưa ra các chương trình giảm giá để thu hút người mua. Đầu tháng trước, BYD đã giảm giá xe điện hạng sang Han tới 20.000 nhân dân tệ (2.800 USD) để đạt mục tiêu doanh số hàng năm. Xpeng tiếp theo bằng cách giảm giá chiếc SUV G6 bán chạy nhất của mình 10.000 nhân dân tệ, tương đương khoảng 5%.

William Li, đồng sáng lập và CEO của Nio, một đối thủ khác của Tesla ở Trung Quốc, cho biết tại một cuộc họp báo vào tháng trước: “Việc một công ty khởi nghiệp theo đuổi chủ nghĩa lý tưởng là không đúng. Nio với tư cách là một doanh nghiệp kinh doanh xe điện, phải đối mặt với thực tế nghiệt ngã và cố gắng né tránh sự quan tâm đặc biệt khi sự cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt”.

Nhà sản xuất ô tô có trụ sở tại Thượng Hải đã cắt giảm 10% lực lượng lao động trong tháng 11 sau khi lỗ 4,56 tỷ nhân dân tệ trong quý kết thúc vào tháng 9, giảm 24,8% so với mức lỗ 6,06 tỷ nhân dân tệ trong quý trước.

Vào tháng 4, Xpeng cho hay họ sẽ tinh chỉnh thiết kế và nâng cao hiệu quả vào năm 2024, đồng thời cắt giảm 25% chi phí để dẫn đầu đối thủ.

Trung Quốc hiện thống trị 80% chuỗi cung ứng sản phẩm quang điện và pin ô tô toàn cầu, trong khi hơn 60% ô tô điện chạy khắp thế giới được sản xuất tại Trung Quốc. Kết quả là đã có một số phản ứng dữ dội chống lại sự độc quyền được cho là của Trung Quốc trong lĩnh vực này.